Во изменети услови, заради вонредната состојба, наставниците и студентите на факултетот за психологија при Меѓународниот Славјански Универзитет „Г. Р. Державин“ Свети Николе-Битола, продолжуваат успешно и континуирано да ги реализираат своите планирани активности, секако во поинаков формат.

Сите во нашата држава сме засегнати заради промените и ограничувањата. Со цел секој од нас активно да придонесува во спречувањето на ширењето на пандемијата заради COVID-19, најголемиот дел од денот го поминуваме дома – во самоизолација. Некои потпишале изјави за самоизолација или добиле решенија за изолација или задолжителен државен карантин. Особено ним им е потребна психолошка помош и поддршка.

---

Вонреден професор д-р Сашо Кочанковски, лиценциран психолог и гешталт терапевт
Факултет за психологија при Меѓународниот Славјански Универзитет „Г.Р.Державин“, Свети Николе-Битола

---

За да го зачуваме нашето ментално здравје треба да ги имаме на ум следните работи…

Треба да знаеме дека шокот, вознемиреноста и неверувањето, збунетоста, загриженоста, тенденцијата да се размислува многу ограничено, а не ефикасно во врска со личниот опстанок; Како и чувството на вина или обвинување, тага, лутина, анксиозност и депресија, нарушување на спиењето и апетитот може да бидат нормален одговор/реакции во една ваква вонредна/кризна состојба и имаат тенденција да престанат после завршувањето на мерките преземени заради спречување на ширењето на пандемијата.

Како прв одговор на таа состојба се препораките за зачувување на менталното здравје и психолошка помош и поддршка, за да се врати чувството за безбедност и ред. Психолошката помош и поддршка е соодветно обезбедена од стручњаци, првенствено психолози и психијатри кои им нудат помош на лицата погодени од вонредната состојба. За поголемиот дел од луѓето, овој вид на помош ќе биде доволен.

---

Основни компоненти на психолошката помош и поддршка кои психолозите и психијатрите треба да ги понудат и практикуваат во вакви услови и да ја покажуваат својата солидарност и професионалност,  се следните. Препорачувам да ги следиме препораките на Светската Здравствена Организација – Одделот за ментално здравје и употреба на супстанции:

• Да бидеме емпатични кон сите оние што се засегнати, во и од која било земја. Луѓето кои се погодени од СOVID-19 не сториле ништо лошо, и тие ја заслужуваат нашата поддршка, сочувство и љубезност.
• Да се однесуваме кон лицата со ова заболување како кон личности – тие се „луѓе кои имаат СOVID-19“, „луѓе кои се лекуваат од СOVID-19“ или „луѓе кои се опоравуваат од СOVID-19“, а не како „случаи на СOVID-19“, „жртви“ „семејства СOVID-19“ или заболените“. И откако ќе се опорават од СOVID-19, нивниот живот ќе продолжи со своите работни места, семејства и најблиски. Важно е лицата да се одделат од идентитетот дефиниран со СOVID-19, со цел да се намали стигмата.

---

• Да промовираме чувство на безбедност

– Помогнете им на луѓето да ги задоволат основните потреби за сигурност, храна и сместување, како и неопходните лекови (особено за оние со хронични заболувања)

– Побарајте потвдени, едноставни и точни информации за тоа како да ги добиете овие основни потреби (http://www.mtsp.gov.mk/pocetna.nspx)

---

• Да промовираме смирување

– Слушајте ги луѓето кои сакаат да ги споделат своите приказни и запомнете дека не постои правилен или погрешен начин како да се чувствуваат.

– Информациите за ситуацијата со СOVID-19 добивајте ги од проверени извори – СЗО, Министерство за здравство, Владата и тоа најповеќе 2 пати во текот на денот

– Практикувајте ги дневните рутини (или направете нови рутини согласно новата ситуација)

---

• Промовирајте ја на самоефикасноста и солидарноста во заедницата

– Доколку можете понудете им ја вашата помош на оние на кои им е потребна, а не можат самите да ги остварат сопствени потреби.

---

• Останете поврзанани (социјално вклучени)

– Оснанете со семејството заедно

– Комуницирајте со пријателите и најблиските преку телефон или онлајн (Skype, Viber, Messenger…).

– Исполнувајте ги задолженијата кои ви ги даваат наставниците од уличиште или факултет и вклучете се во онлајн предавањата.

---

• Да им оддадеме почит и благодарност на оние кои се грижат и здравствени работници кои ги поддржуваат луѓето кои имаат КОВИД-19 или се лекуваат од КОВИД-19 во вашата заедница

• Промовирајте оптимизам и надеж

– Нагласувајте ги позитивните и надежни приказни и позитивните слики од локалното население што го искусиле COVID-19

– Практикувајте медитација и/или молитва (помагаат и за смирување)

Оптимизмот, позитивното мислење и чувства можете да ги креирате. Создавајте позитивни хормони преку – квалитетен сон, музика, вежбање, медитација или молитва, великодушност, гушкање, благодарност, исполнување на целите, смеење, дружење (макар и онлајн), танцување…

Убави препораки за тинејџерите и адолесцентите споделува една апсолвентка на пасихологија https://www.facebook.com/nestoroskadaniela/posts/2967133286676177

Доколку и понатаму не успевате да се справите со вашите чувства, мисли или однесување, побарајте телефонска психолошка помош и поддршка. Квалификуваните психолози и другите ментално здравствени работници ќе ви излезат во пресрет на вашите барања.

---

Каде можете да побарате психолошка поддршка и помош?

• КЛИНИЧКА БОЛНИЦА БИТОЛА – одделение за ментално здравје на деца и млади

https://bolnicabitola.mk/

---

• АНИМА – Центар за личен развој, психотерапија и едукација

https://www.facebook.com/anima.centar.92?__tn__=%2CdC-R-R&eid=ARBZKJ74HhNqIQBKNeKdg0xNLO43F7qCRDzi44EwyCjbEeTIW0-utGxQELrwSu1B6_LL2LeYXYlahiPh&hc_ref=ARTlEpWNDgcO-6Akq2B1sHRp0o9v7643hIp2bwA72dUxeDVv_1cx__wfBQGlSg0AJjQ&fref=nf

---

• КОМОРА НА ПСИХОЛОЗИ

https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=2798278870268436&id=822816261148050&__tn__=K-R

---

• КЛИНИКА ЗА ПСИХИЈАТРИЈА

http://zdravstvo.gov.mk/nema-novodijagnosticirani-pacienti-od-deneska-se-voveduva-telefonska-psiholoshka-poddrshka-za-gragjani-i-ranlivi-grupi-od-klinikata-za-psihijatrija/ и

http://zdravstvo.gov.mk/telefonska-psiholoshka-poddrshka-i-za-trudnicite-i-rodilkite-licata-so-narushen-sluh-govor-i-glas-kako-i-psiholoshka-poddrshka-na-albanski-jazik-vo-period-so-spravuvanjeto-so-koronavirusot/

---

 И секако, однесувајте се одговорно кон себе и кон вашите најблиски – почитувајте ги сите препораки на Министерството за здравство и Владата!

---