Пишува доц. д-р Слаѓана Ангелкоска, професор на Факултетот за психологија на Меѓународен Славјански Универзитет „Г. Р. Державин” Свети Николе – Битола.

Кога се соочуваме со каква било криза, страв и анксиозност се неизбежни; тие се нормални и природни одговори на опасна и неизвесна ситуација. Сосема е лесно да се изгубиме во грижите и размислувањата за различни работи кои се надвор од нашата контрола: што не чека во иднина, како вирусот ќе влијае на нашите сакани, нашата заедница, земјата или светот – што е следно што ќе се случи и сл.

И додека е сосема нормално да се изгубиме во такви грижи… тоа не е ниту корисно, ниту ни помага на било каков начин. Колку повеќе се фокусираме на она што не е во наша контрола, можноста да постанеме безнадежни или анксиозни се повеќе расте. Најкорисна работа која што луѓето може да ја направат во период на криза (поврзана со корона или не) е да бидеме фокусирани на она што е во наша контрола.

Доц. д-р Слаѓана Ангелкоска, професор на Факултетот за психологија на Меѓународен Славјански Универзитет
„Г. Р. Державин” Свети Николе – Битола

Не можеме да го контролираме она што ќе се случи во иднина. Не можеме да го контролираме корона вирусот, светската економија или мерките на постапување во криза. Ниту можете да ги контролирате вашите чувства, елиминирајќи го потполно природниот страв или анксиозност. Но, она што можете да го контролирате се постапките кои Вие ги превземате – сега и овде. И тоа е она што е важно.

Бидејќи тоа што го правите – сега и овде може да Ви биде корисно Вам, на тие што живеат со вас и на целокупната заедница. Реалноста е дека сите ние имаме многу поголема контрола над нашите постапки отколку над нашите мисли и чувства. Значи нашата најважна цел е да превземеме контрола над нашите постапки – овде и сега, за да можеме што поефикасно да одговориме на оваа кризна ситуација.

Тоа бара работа со нашиот внатрешен свет – со сите тие тешки мисли и чувства со кои што се соочуваме – како и со нашиот надворешен свет – сите тие вистински проблеми со кои што се соочуваме.

Кога ќе наиде голема бура, бродовите кои што се во пристаништето ги спуштаат своите сидра – бидејќи кога тоа нема да го направат ќе бидат повлечени од морето. Секако, спуштањето на сидрото само по себе не придонесува бурата да престане (сидрото не го контролита дождот) – но може да направи бродот да остане стабилен во пристаништето, додека бурата не помине и се да се заврши во свое време.

Слично на тоа, во престојната криза, сите ќе доживееме „емоционална бура“ , мислите кои што ни се вртат во глава, а не се корисни, болни чувства кои се појавуваат во нашето тело. И доколку таа бура во нас не повлече ќе бидеме неспособни да направиме што било ефективно. Така да првиот практичен чекор е да го „спуштиме сидрото“, но како тоа ќе го направиме?

Тивко и добронамерно забележете што и да се „појавува“ и надоаѓа во вас. Бидете свесни за своите мисли, чувства, емоции, сеќавања, сензации, нагони.

Обидете се да завземете став на „радознал научник“, кој го набљудува сопствениот внатрешен свет. И додека така го набљудувате својот внатрешен свет, корисно е да го вербализирате тоа што го набљудувате.

Обратете внимание и поврзете се со своето тело. Пронајдете сопствен начин како тоа ќе го направите. Можете да го пробате следниов метод или да пронајдете некој свој метод:

• Полека притискајте со стапалата на подот.
• Полека исправете го рбетот и грбот; доколу седите, седите исправено на столицата.
• Полека притискајте ги прстите еден од друг.
• Полека исстегнете ги рацете и вратот, размрдајте ги рамената.
• Полека издишете и вдишете.

Со овие постапки не се обидувајте да побегнете или да го избегнете она што се случува во вашиот внатрешен свет. Напротив, целта е да останете свесни за своите мисли и чувства,  да го прифатите нивното присуство, а во исто време да се вратите на своето тело и да се поврзете со своето тело преку движења.

Зашто? За да имате поголема контрола над своите постапки. Иако сте во ситуација кога неможете да ги контролирате чувствата. Вие можете да ги контролирате вашите постапки. Како што нагласивме, суштината е во фокусираноста на она што е во ваша контрола. Односно во фокусот на тоа што е во Вашата моќ на промена, во доменот на Вашето влијание.

И сега, кога ќе ги запазите своите чувства и мисли и кога сте оствариле врска со своето тело…

Бидете свесни за просторот во кој се наоѓате и вратете го своето внимание на тоа што во моментот го правите. Можете да пробате некој од начините кои се наведени овде или да смислите свој начин:

• Набљудувајте ја просторијата во која се наоѓате и забележете 5 работи кои што можете да ги видите.
• Забележете 3 или 4 работи кои што можете да ги слушнете.
• Забележете ги мирисите, вкусовите кои ви се во устата или чувството кое го имате во носот или устата.
• Забележете го тоа што во моментот го работите.
• Завршете така што ќе посветите целосно внимание на тоа што во моментот го работите.